Spacerkiem po powiecie - Niemcza 30.05.2015
Piękna pogoda w sobotę 30 maja zachęciła do spaceru po Niemczy. A oto relacja z lekcji historii jakiej udzieliła nam Pani Grażyna Biernat, spisana przez Krystynę:
Geneza nazwy miasta jest dość skomplikowana. Na pierwsze zapiski napotkać się można w kronikach czeskich, gdzie wymienia się nazwę – Niemcz. Prawdopodobnie nazwa wywodzi się od słowa – Niemec – co oznacza – niemy, osobę obcą, z którą nie można się porozumieć. Istnieją również teorie, że miasto zostało zbudowane przez Niemców, albo, że zbudowali je jeńcy niemieccy pojmani przez Mieszka I, stąd te skojarzenia.
Miasto miało bardzo burzliwą historię. Zdecydowało o tym położenie geopolityczne. Bogate okolice w różnorodne złoża mineralne, atrakcyjne warunki położenia w temacie zalet militarnych (obronnych), łatwa dostępność handlowo-komunikacyjna ze szlakiem bursztynowym stanowiło o chęci posiadania tych ziem przez ościenne państwa (Czechy, Niemcy). Jak pokazuje historia Śląsk wraz z Niemczą był terenem przechodnim między nimi "z rąk do rąk" i to w trybie cyklicznym. W kronikach i różnych zapiskach aż roi się od dat i wydarzeń, do najważniejszych z nich należą : 
- rok 990 - Mieszko I zdobywa Śląsk (buduje się gród o konstrukcji drewniano-ziemnej tzw. kasztelański);
- rok 1017 - w tym roku miasto niezaprzeczalnie nabrało znaczenia, rozgłosu i chwały w związku z zatrzymaniem wojsk Henryka II, czeskich i luteckich, uchroniło na wiele wieków Europę przed aktywnością Krzyżaków, którzy szli z pomocą w/w (dotarli pod Wrocław );
-rok 1282 - gród otrzymuje prawa miejskie, co niesie ze sobą wiele korzyści i przywilejów mających wpływ na jego rozwój gospodarczy i wzrastające znaczenie na mapie politycznej Europy;
- w latach 1213-16 gród pełnił funkcję letniej rezydencji żony Henryka Brodatego - Jadwigi (znanej nam jako święta Jadwiga - patronka Śląska, głównie kojarzona z Trzebnicą). Położenie na stoku górskim, okolonym rzeką Ślęzą gwarantowało bezpieczeństwo.
- rok 1244 - w kościele św. Wojciecha podpisano akt lokacyjny dotyczacy wybudowania katedry wrocławskiej;
- w XIII wieku Niemcza była największym ośrodkiem husyckim na Śląsku;
- w XIX w. bardzo prężnie działało Towarzystwo Upiększania Miasta, które głównie postawiło na rozwój turystyki poprzez: budowanie nowych lub remontowanie starych domów i willi podnosząc tym samym wartość materialną i atrakcyjność tutejszej architektury, postawiono metalową wieżę widokową na Ostrej Górze, przystosowano pobliski staw pod rekreację, itp. Działania te oprócz walorów estetycznych, zdrowotnych przynosiły znaczne dochody miejscowej ludności i skarbowi miasta.*
Niemcza gościła lub „wydała” kilka znamienitych osobistości, do których należy zaliczyć m.in.: Johana Wolfganga Goethego, księcia Weimaru Karola Augusta – którzy gościli w karczmie w Rynku (dzisiejszej restauracji „Pod łabędziem”), w roku 1635 urodził się tu poeta Daniel Casper von Lohenstein.
Jak na tak stare miasto przystało zobaczyć można zamek zwany Zamkiem Jadwigi i kościół św. Wojciecha - obydwa zabytki prawie od początku wpisane w krajobraz i księgi miasta, wielokrotnie przebudowywane, odbudowywane itp. Przy wjeździe do miasta stoi Brama Dolna - bardzo charakterystyczna wizytówka miasta, z orłem piastowskim i herbem. W rynku, który ma rzadko spotykany kształt wrzeciona był onegdaj plac targowy, a do dzisiaj okalają go niegdyś piękne kamieniczki. (...)
Miasto, które jest najstarszym ośrodkiem grodowym, starsze nawet od Wrocławia i Głogowa, pwinno być reprezentacyjne nie tylko dla Śląska. Widać okresy chwały ma za sobą, zaś przed - prawdopodobnie zapomnienie i powolną zagładę. Przez okres przeszło 1000 lat Niemcza opierała się wszelkim przeciwnościom, teraz, kiedy gospodarka korzysta z wiatru w żagle z funduszy Unii – miasto obraca się w perzynę. Tak to widzi turysta i człowiek z poza, czyli obcy - jak na ironię z genezy nazewnictwa miasta: Niemy. Koło się zamyka, wracamy bardzo sugestywnie do początków historii.
Napisała Krystyna Nowak
* więcej informacji o historii miasta znajdziesz na stronie urzędu miasta http://www.um.niemcza.pl/historia.html (przypis: B.Lemańska)