Wycieczka do Gniezna
W dniu 15.06.2013 odbyła się wycieczka z ramienia TOZD będąca realizacją programu "Stolice Polski". Jak wszyscy pamiętamy z lekcji historii - pierwszą stolicą naszego państwa było Gniezno. Zadaniem wycieczki było ujrzeć współczesne oblicze miasta a także przybliżyć historię grodu. 
Poruszając się po ulicach miasta w towarzystwie przewodnika mogliśmy obejrzeć ciekawe zabytki i wysłuchać ciekawych historii z nimi związanych.
W telegraficznym skrócie można opisać wrażenia w sposób następujący ...
Pierwsze ślady osadnictwa pochodzą z końca paleolitu tj. sprzed 8-10 tyś.lat. Historii powstania miasta towarzyszą legendy m.in. wiążące się ze znanym nam przekazem dotyczącym Lecha, Czecha i Rusa, lub Mieszka I. Etymologia wskazuje na pochodzenie nazwy Gniezno od polskiego słowa "gniazdo" oraz "gnieździć się". Już w 1112 roku Gall Anonim w swoich kronikach wymienia nazwę i znaczenie miasta. Niektórzy uczeni wysuwają swoją interpretację pochodzenia nazwy miasta tj. : 1000 lat temu oblewało gród wielkie jezioro Gniezno, którego dzisiejszymi reliktami są istniejące jeziora Jelonek, Świętokrzyskie i Winiary.
Gniezno było jednym ze stołecznych grodów państwa Piastów obok Ostrowa Lednickiego i Poznania.
Gród został wzniesiony na 7 wzgórzach (podobnie jak Rzym). Na najstarszym - Wzgórzu Lecha znajdował się gród, który w latach 940 - 941 został rozbudowany i zmodernizowany w czasach Mieszka I i stał się siedzibą władców piastowskich. W dużej mierze zdecydowało o tym jego położenie tj. otoczenie wodne (rzeki,jeziora, wyspy), stanowiące w owych czasach o obronności czyli dotyczące spraw militarnych. Nie bez znaczenia było i to, że owo wzgórze leżało na uczęszczanym szlaku handlowym, co z kolei rzutowało na jego rozwój gospodarczy.
Mieszko I po chrzcie Polski w 966 r. zbudował tu kościół, w pobliżu którego pochowano jego żonę Dobrawę (kobiet nie chowano w obiektach religijnych), zaś na obrzeżach grodu wzniósł zamek książęcy z kaplicą, później na miejscu kaplicy wzniesiono kolegiatę wraz z kościołem św. Jerzego.
- Wzgórze Panieńskie sąsiaduje ze Wzgórzem Lecha, znajduje się tutaj Rynek miasta,
- Wzgórze św. Piotra i Pawła zawiera lokalizację cmentarza i kościoła pod wezwaniem owych świętych,
- Wzgórze św. Wawrzyńca mieści kościół p.w. św. Wawrzyńca i targowisko,
- Wzgórze św. Michała podobnie: kościół św. Michała i targowisko,
- Wzgórze Krzyżackie oddzielone od Wzgórza Panieńskiego tzw. Doliną Pojednania ma klasztor Bożogrobowców, który obecnie jest kościołem św. Jerzego, szpital i gimnazjum,
- Wzgórze Żnińskie.
Do miasta wiodły 3 bramy: Poznańska (Tumska), Toruńska i Pyzdrska. 
Miasto a szczególnie Katedra miała "szczęście " do nieszczęść.
- w 1018 r. pożar strawił podgórze wraz z Katedrą, którą do 1025 r. przebudowano na katedrę w stylu romańskim,
- w 1038 r. do grodu wtargnął książę czeski Brzetysław I, który spalił, ograbił i spustoszył podgrodzie, Katedrę i zamek książęcy,
- w 1192 r. ponowny pożar zniszczył kamienny zamek,
- w 1239 r. Władysław Odoniec wydał przed śmiercią dokument dotyczacy lokacji miasta,
- w 1331 r. miasto zajęli Krzyżacy rabując go i niszcząc, po czym miasto próbował odbudować Kazimierz Odnowiciel, jednakże zniszczenia były tak duże,że w konsekwencji przeniósł stolicę państwa z Gniezna do Krakowa,
- w 1819 r. po kolejnym pożarze (prawie cała zabudowa drewniana), władze miasta zdecydowały o nowym układzie przestrzennym. Wytyczono obecny Rynek i ul. B.Chrobrego przy której znajduje się Katedra,
- w czasie II wojny światowej Niemcy w Katedrze organizowali życie rozrywkowe, pod koniec wojny załadowali słynne Drzwi Gnieźnieńskie do wagonu celem ich wywiezienia, jednakże Polscy kolejarze zamienili wagony ekspediując do Niemiec "coś" a ratując bezcenny dla naszej kultury zabytek,
- w styczniu 1945 r. do miasta wkroczyła Armia Czerwona. Z sowieckiego czołgu wystrzelono pocisk artyleryjski, który trafił w jedną z wież Katedry wzniecając kolejny pożar.
Gniezno było pierwszą stolicą Polski, pierwszą metropolią kościelną, stając się w ten sposób polską "stolicą chrześcijańską ".
Do największych i najbardziej znanych zabytków miasta należą :
- Katedra Gnieźnieńska, w której znajdują się Drzwi Gnieźnieńskie przedstawiające żywot św. Wojciecha. Fundację drzwi przypisuje się Mieszkowi Staremu. Odkryte sygnatury w czasie konserwacji wskazują, że było 3 wykonawców. Zabytek datuje się na około 1115 rok. Drzwi są jedynym takim obiektem w Polsce. Jest to arcydzieło sztuki romańskiej, wykonane są z brązu. Na każdym skrzydle drzwi znajduje się po 9 płaskorzeźb obrazujących życie św. Wojciecha poczynając od urodzenia poprzez misje szerzące chrześcijaństwo wśród pogańskich Prus, aż do męczeńskiej śmierci.
- W centrum prezbiterium Katedry znajduje się złocona konfesja a pod nią wczesnobarokowy relikwiarz: trumienka ze srebrnej blachy z 1662 r. (wewnątrz niej jest trumienka drewniana a w niej cedrowa skrzynka z XII w. ze szczątkami św. Wojciecha) - restaurowana w 1987 r. po dokonanej (wszystkim znanej) głośnej kradzieży.
- w Katedrze znajduje się płyta nagrobna prymasa Zbigniewa Oleśnickiego wykonana przez Wita Stwosza w czerwonym marmurze (płaskorzeźba), na zamówienie rodziny zmarłego. Jest to ciekawostka, ponieważ Wita Stwosza znamy jako mistrza rzeźbiącego w drewnie.
- w Katedrze znajdują się relikwie krwi błogosławionego Jana Pawła II, i pomnik kardynała Stefana Wyszyńskiego. Nawa główna Katedry otoczona jest 14 kaplicami, w których m.in. pochowani są dawni metropolici gnieźnieńscy.
W pobliżu Katedry znajduje się kościół p.w. Wniebowstąpienia NMP i św. Antoniego oraz klasztor o. Franciszkanów ufundowany przez Przemysława II ok. 1270 r.z grobem błogosławionej Jolenty. Błogosławiona Jolenta (księżna, zakonnica, patronka rodzin) urodziła się około 1244 r. na Węgrzech. Była siostrą św. Kingi (księżnej i żony Bolesława Wstydliwego), św. Małgorzaty (dominikanki i mistyczki), bł. Konstancji (księżnej ruskiej i żony księcia halickiego Lwa). W wieku 17 lat poślubiła Bolesława Pobożnego (który ją wypatrzył na dworze Kingi, do której jako jej siostra przybyła z Węgier, następnie sprowadził na swój dwór i ożenił się). Była wzorową żoną i matką. Miała 3 córki: Elżbietę (żonę Henryka Brodatego księcia legnickiego), Jadwigę (późniejszą żonę Władysława Łokietka) oraz Annę (przeznaczoną do życia zakonnego klarysek w Gnieźnie). Po śmierci męża w 1296 r. wstąpiła do klarysek, gdzie pełniła role służebne mimo, że była wysokiego pochodzenia. Zmarła 17.06.1304 r. Jej relikwie znajdują się w Kaplicy Błogosławionej w kościele o.Franciszkanów na Wzgórzu Panieńskim.
Obecna funkcja Katedry : pełni rolę kościoła parafialnego Parafii Archikatedralnej, ponadto jest też główną świątynią Metropolii Gnieźnieńskiej. Posiada status bazyliki mniejszej, jest równocześnie Sanktuarium św. Wojciecha. Przy Katedrze znajduje się pomnik Bolesława Chrobrego.
W mieście znajduje się nowoczesny obiekt budowlany spełniający rolę Muzeum Początków Państwa Polskiego, którego zbiory związane są z historią miasta i okolic od wczesnego średniowiecza. Jako jeden z ciekawszych eksponatów jest oryginalny topór z pniem do ścinania głów. Niewątpliwą atrakcją dla nas były 3 projekcje krótkich filmów pokazujących życie w pierwotnym grodzie, formy walki i obrony, przyjazd cesarza niemieckiego Ottona III do grobu św.Wojciecha, który znamy jako Zjazd Gnieźnieński w 1000 roku, będący bardzo ważnym wydarzeniem politycznym dla B.Chrobrego (a tym samym dla naszego państwa). Dodatkowo filmy były wyświetlane w formie trójwymiarowej.
Nie można pominąć przy omawianiu wrażeń z wycieczki tak ważnej informacji, która dotyczy udzielania koronacji naszym ówczesnym "głowom państwa". W Gnieźnie koronowali się na królów Polski :
-18.04.1025 r. Bolesław Chrobry (syn Mieszka I)
- 25.12.1025 r. Mieszko II Lambert( syn B.Chrobrego),
- 25.12.1076 r. Bolesław Szczodry (Bolesław Śmiały ),
- 26.05.1295 r. Przemysław II ( po 219 przerwie w koronacjach),
- 8.1300 r. Wacław II Czeski.
Zwiedzanie miasta zajęło nam ponad 4 godziny. Zdobyliśmy jedynie cząstkę wiedzy z tak przebogatej historii miasta.
W drodze powrotnej dostąpiliśmy dodatkowej atrakcji jaką był przymusowy objazd od Łagiewnik przez okoliczne wioski, które zazwyczaj są omijane, gdyż nie leżą na ważnych szlakach komunikacji międzymiastowej (Oleszna, Jaźwina, itp). Ale w tym miejscu można powiedzieć, że wszystkie drogi prowadzą do Dzierżoniowa.
Chyba wszyscy uczestnicy wycieczki zgodzą się ze mną, że była ona udana, ciekawa, dotknęliśmy (dosłownie) wielkiej, starej historii naszego państwa, po drodze oglądając jej współczesny ciąg.